Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên không phải lúc nào mẹ cũng có thể cho con bú trực tiếp mà cần vắt sữa cho con. Vậy cách bảo quản, rã đông, thời hạn sử dụng sữa mẹ sau khi vắt như thế nào để đảm bảo an toàn cho bé?
1. Sữa mẹ vắt ra để được bao lâu?
Trong sữa mẹ chứa rất nhiều chất dinh dưỡng giúp cho trẻ phát triển toàn diện. Trong đó có khá nhiều đường, gồm cả dạng đường đơn và đường đôi. Đường trong sữa mẹ giúp trẻ dễ hấp thu hơn, song cũng dễ lên men, nhanh bị biến chất khi để ngoài môi trường.
Đạm cũng là thành phần chứa nhiều trong sữa mẹ, gồm đa dạng các loại acid amin. Loại đạm này cũng rất phù hợp, dễ hấp thụ với cơ thể trẻ, song cũng là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi phát triển.
Sữa mẹ để ngoài môi trường quá lâu có nguy cơ bị biến chất, mất chất, nếu bé uống vào có thể bị tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
Theo WHO, UNICEF, Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam khuyến cáo về việc lưu giữ sữa mẹ sau khi vắt như sau:
- Sữa mẹ vắt ra để nhiệt độ phòng được tối đa 4 giờ. Nhưng sữa mẹ đã trữ đông và hâm nóng để ở nhiệt độ phòng (trên 26 độ C) có thể sử dụng tối đa trong 1 giờ đồng hồ, ở nhiệt độ phòng điều hòa (dưới 26 độ C): thời hạn sử dụng tối đa là 6 giờ.
- Trong ngăn mát tủ lạnh: tối đa 48 giờ.
- Nếu để ngăn đá tủ lạnh sẽ giữ được 3 tháng.
- Khi lưu trữ trong tủ đông lạnh riêng biệt ở tủ đông chuyên biệt < -18 độ C, có thể bảo quản đến tận 6 tháng.
Trước khi cho trẻ ăn làm ấm sữa, không đun sôi, không dùng lò vi sóng,...
Trữ sữa đông là cách bảo quản sữa mẹ khá phổ biến
Như vậy, sữa mẹ có thể bảo quản sử dụng được khá lâu nếu biết bảo quản đúng cách.
2. Hướng dẫn vắt sữa mẹ và bảo quản đúng cách
2.1. Cách vắt sữa mẹ để lưu trữ
Trữ sữa mẹ nên được thực hiện trong các túi lưu trữ hoặc chai làm từ thủy tinh, nhựa không chứa BPA. Khi vắt sữa mẹ để trữ cần lưu ý:
- Cần vệ sinh sạch sẽ dụng cụ đựng sữa, tay và bầu vú mẹ trước khi vắt.
- Nên chứa sữa đã vắt vào các túi nhỏ, ghi rõ thông tin ngày vắt để tiện quản lý.
- Sữa vắt ra cần làm lạnh ngay.
- Không trữ đông lại phần sữa trẻ uống dư.
- Không hòa chung sữa đã trữ đông với sữa mới vắt.
2.2. Cách vệ sinh dụng cụ hút sữa và đựng sữa
Trước mỗi lần sử dụng, mẹ đều phải vệ sinh sạch sẽ cả dụng cụ hút sữa lẫn đựng sữa như sau:
- Dùng chổi và miếng cọ rửa chuyên dụng vệ sinh sạch.
- Rửa qua dụng cụ hút sữa và đựng sữa bằng nước lạnh.
- Lau rửa kỹ lại phần đáy và các góc kẽ nhỏ.
- Để ráo tự nhiên.
- Tiệt trùng lại bằng nước sôi hoặc máy tiệt trùng.
Xem thêm:
Giáo trình Rèn tự ngủ và sinh hoạt
3. Hướng dẫn rã đông và sử dụng sữa mẹ đúng cách
3.1. Sử dụng sữa mẹ sau khi vắt
Nếu vắt sữa mẹ để bé sử dụng trong vài giờ thì không nhất thiết phải bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Mẹ nên trữ sữa vào các chai sạch, có thể thấy sữa sẽ tự tách thành các lớp khác nhau. Trước khi dùng, bạn xoay chai nhẹ nhàng để trộn đều các lớp.
Sau khi trẻ uống nếu dư, không sử dụng lại mà vứt bỏ vì có thể vi khuẩn từ miệng trẻ đã xâm nhập vào sữa.
3.2. Cách rã đông sữa mẹ
Nếu sữa mẹ được bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh, mẹ chỉ cần bỏ ra ngoài để nguội ở nhiệt độ phòng hoặc ngâm trong nước ấm là có thể sử dụng được.
Nếu trữ sữa mẹ trong ngăn đá thì đầu tiên mẹ để sữa xuống ngăn mát tủ lạnh để rã đông, sau đó mới cho ra ngoài hâm nóng ở 40 độ C. Nên hâm bằng máy hâm sữa hoặc ngâm trong nước nóng.
Hâm sữa từ từ để rã đông
Lưu ý hâm sữa từ từ, không thay đổi nhiệt độ sữa đột ngột làm biến chất các chất dinh dưỡng trong sữa. Nếu không có máy hâm sữa, bạn xả nước ấm làm ấm chai sữa từ từ, sau đó mới tăng nhiệt độ của nước lên cho tới khi nhiệt độ sữa phù hợp.
Tuyệt đối không dùng lò vi sóng hoặc đun sữa trực tiếp để hâm nóng vì việc tăng nhiệt đột ngột, làm nóng không đều sẽ gây phá hủy một số chất và kháng thể trong sữa.
Sữa mẹ trữ đông nếu quá ngày sử dụng không nên cố dùng cho trẻ uống vì một số chất trong sữa có thể đã biến đổi.
4. Sữa mẹ hâm đi hâm lại có sao không?
Sữa mẹ hâm đi hâm lại có sao không?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, sữa mẹ sau khi vắt ra nếu để nhiệt độ phòng có thể sử dụng trong vòng 4 giờ. Nhưng với sữa mẹ đã trữ đông và hâm nóng, chỉ nên sử dụng trong vòng 1 giờ. Với lượng sữa đã hâm nóng bé bú còn thừa, mẹ không nên giữ lại bảo quản tiếp. Tốt nhất, mẹ nên đổ bỏ đi, không nên hâm lại cho bé dùng lần sau, vì lúc này vi khuẩn có thể sinh sôi và gây bệnh cho bé, ảnh hưởng đến quá trình phát triển cho bé.
Với sữa mẹ trữ đông, mẹ cần phải để sữa dưới ngăn mát tủ lạnh để rã đông sau đó mới hâm sữa. Tuyệt đối không cho bé bú lại sữa đã sử dụng sau 1 tiếng đồng hồ, điều này rất dễ khiến bé đau bụng, gặp các vấn đề về hệ tiêu hóa, tiêu chảy.
Bà mẹ nên nhớ rằng sữa mẹ chỉ được hâm 1 lần duy nhất sau khi rã đông, không nên hâm đi hâm lại để đảm bảo các dưỡng chất, vitamin và kháng thể không bị chuyển hóa hay biến mất; cũng như vi khuẩn xấu không có khả năng xâm nhập vào sữa.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho con. Sau khi rã đông chỉ nên hâm nóng một lần, tuyệt đối không nên hâm đi hâm lại mới có thể đảm bảo nguồn sữa mẹ giàu dinh dưỡng cho con ăn lâu dài.
5. Sữa mẹ trữ đông đổi màu có sao không?
Thông thường, sữa trữ lạnh sau khi rã đông sử dụng có thể có màu khác so với sữa tươi vừa vắt ra. Màu sữa có thể là hơi vàng, hơi xanh hoặc nâu nhẹ, có thể bị tách thành các lớp như sữa chua. Sữa rã đông có thể xuất hiện mùi như xà phòng do sự phân tán của các chất béo.
Màu sắc sữa rã đông có thể hơi khác sữa vừa vắt
Nếu sữa mẹ được trữ đông đúng cách, còn thời gian dùng thì mẹ cứ yên tâm cho bé uống, sữa này vẫn an toàn nhé.
Bên cạnh đó, để con ăn tốt, giảm trớ sữa và quấy khóc sau khi ăn, không bú vặt, không ti khi ngủ, mẹ hãy áp dụng Giáo trình Rèn sữa nhé. Giáo trình Rèn sữa là cẩm nang cần thiết cho các mẹ có con từ 0-6 tháng tuổi để tập cho con thói quen ăn uống khoa học và hiệu quả ngay từ sơ sinh.
