Cách khen trẻ mầm non đúng đắn sẽ mang lại nhiều niềm vui và là chất xúc tác cho sự phát triển của trẻ.
Khi khen trẻ, chúng ta nên tập trung vào nỗ lực, quá trình mà trẻ làm. Lời khen cần có 1 cấu trúc rõ ràng và tránh chứa một vài yếu tố có thể làm trẻ hiểu theo ý tiêu cực.
A. Cấu trúc của lời khen cần tránh:
1. Khen trực tiếp bé mà không nhắc đến quy trình nỗ lực
Nếu khen như vậy rất mơ hồ, trẻ nhỏ cần được hiểu: Cha mẹ khen trẻ ở điểm nào, ở quy trình nào...thì lúc này nhận thức của trẻ mới có cơ hội rèn luyện phát triển.
=> Nên khen trực tiếp bé nhưng thêm 1 câu ngắn mô tả quy trình nổ lực.
Ví dụ: Con của mẹ tuyệt vời quá!
Sửa lại: Con của mẹ tuyệt vời quá! Đã xếp được 2 khối gỗ, con thử thêm 1 khối màu xanh này nữa nhé!
2. Đưa cảm xúc của bạn vào mà không có quy trình nổ lực
Đưa ý kiến/suy nghĩ của bạn về nỗ lực của bé là đúng, nhưng nó không nên cường điệu quá, và cũng cần cho trẻ biết tại sao mẹ có cảm xúc đó, và cảm xúc đó ở nỗ lực nào của mình.
=> Nên sửa lại: Dùng từ mô tả cảm xúc của bạn ở độ vừa phải và thêm 1 câu ngắn mô tả quy trình nổ lực
Ví dụ: Mẹ thật tự hào vì con đã làm được nè.
Sửa lại: Mẹ vui lắm vì con đã xếp được 2 khối gỗ, con thử thêm 1 khối màu xanh này nữa nhé!
3. Nhắc lại quá khứ để nhấn mạnh hiện tại
Nhiều cha mẹ nghĩ rằng nhắc lại những nỗ lực trước đó để trẻ thấy nỗ lực của trẻ hiện tại là xứng đáng. Tuy nhiên, một cách tốt hơn và rõ ràng hơn là nhấn mạnh nỗ lực của hiện tại, sẽ phù hợp hơn với những nhận thức còn đang học hỏi của trẻ nhỏ. Việc nhắc lại quá khứ hôm qua không ý nghĩa vì não bộ trẻ sẽ dành năng lượng cho các học hỏi ở hiện tại. Do đó, cha mẹ nên tương tác tốt với trẻ tại lúc nói, đừng khen hay càu nhàu nhiều những việc trẻ làm ở quá khứ. Làm tốt hiện tại thì những thói quen xấu trước đó của trẻ sẽ tự thay thế dần với những hành vi tốt trẻ vừa học được.
=> Sửa: Chỉ nói về nỗ lực của hiện tại
Ví dụ: Hôm nay con đã làm được rồi, hơn hôm qua đó.
Sửa lại: Hoan hô, Con đã xếp được 3 khối đó! Yeah nào!
B. Lời khen trẻ nên chứa các thông tin sau:
- Nói thẳng những suy nghĩ của bạn về nỗ lực của con để trẻ hiểu ngay (VD, mẹ thích, mẹ hài lòng, mẹ thấy vui...)
- Nhắc lại nỗ lực của con
- Khuyến khích con suy nghĩ thêm cách khác hoặc 1 cách thể hiện như giao kèo/ chứng nhận thành tích của con (chạm tay nào! Yeah!)
Ví dụ: Wow, Mẹ thích cách con xếp cao được 3 khối gỗ, con thử xem có cách xếp khác nào làm khối gỗ dài ra không nhỉ?
